Happy wedding anniversary to US!

It’s been a year since our wedding and two years since we first met. These have been the fastest years of my life. I have no clue how time flew.

It was an arranged marriage, a long-distance marriage, something I never thought I would do. Yet life made me do it. I don’t know what to write; I feel devoid of words and overflowing with them at the same time. I am not even sure whether to write something or not. 

I thought a lot about what to write. The one thing I know for sure is that this has been the most content I have felt in the last decade. The only sadness I carry is that I didn’t meet you earlier, and that the journey I had to go through to finally come to you was tougher than I ever imagined.

Actually, I believe a relationship should not be measured only by what happens inside it—like the trips people take, the way they behave with each other, the material things they share, or even what they say about each other. Instead, it should be measured by the changes an individual goes through during the relationship—the evolution of the people involved. In that sense, if I talk about this relationship, I can only talk about myself. How much I have changed is the clearest reflection of what this relationship means to me. Of course, this is subjective and may be very different from the changes that happened to you.

In the last two years, I have become more peaceful. Before you, there was this roaring sea inside me—of pain, anger, anxiety, and so many other bitter feelings that I can’t even fully explain why I had. That storm slowly subsided. Not suddenly, not overnight, but with time. Quietly, without my conscious effort or knowledge. I became peaceful. Content, I would say, as I’ve already mentioned.

The old me, who used to try so hard to fit into places I didn’t belong, can now say “No” much more easily. The people-pleaser in me no longer tries to please everyone. I am more of myself now—unapologetically. For years, I never liked the person I was. But finally, I feel like I am becoming someone I can eventually fall in love with. Not yet fully, but I am on the way.

I wouldn’t want to give the full credit to anyone else, but I know you have had a huge, huge role in this. My whole life, I thought it was impossible to be in a relationship without fights. But then you came along, and I don’t know how—it’s just that I don’t want to fight with you. I used to believe fights happen between people we love, but for us, it’s the opposite. The last thing I want to do is fight with you, and I’m so happy that it’s that way.
Vimal, I have spent more time far away from you than I have ever spent with you. I have seen you through the phone more often than I have seen you in person. We have welcomed each other at airports, but rarely in a home. Yet somehow, we have managed to meet once every two to three months. I have never truly felt you were far away; it is as if you are always just a hand’s distance away. I hope we get to meet more often this year and i hope we both become way better people with every passing year!❤️

8/9/25

മഴ

ഞാൻ മഴ നനഞ്ഞിട്ടു ഇപ്പോൾ ഒരുപാട് വർഷങ്ങളായിരിക്കുന്നു. അന്തർമുഖരായ ആളുകൾ ജീവിക്കുന്ന മനോഹരമായ, ആരും കാണാത്ത ഒരു ലോകം ഉണ്ട്. അത് മറ്റുള്ളവർക്കു കാണാൻ കഴിയുകയില്ല.

ഞാൻ അന്തർമുഖയായ ആളാണ് എന്നത് ഇതിനു മുൻപ് തന്നെ പറഞ്ഞു വെച്ചതാണല്ലോ!

കുഞ്ഞായിരിക്കുമ്പോൾ മുതൽ ഞാൻ ജീവിച്ചുപോയത് അത്തരം ഒരു ലോകത്തിലാണ് . ഞാൻ കാര്യങ്ങളെ കാണുന്നതും മനസ്സിലാക്കുന്നതും ഗ്രഹിക്കുന്നതും എല്ലാം അതിൽ നിന്നാണ്. മഴയുടെ നേർത്ത നനവുള്ള എന്റെ ആ ലോകം എവിടെയാണ് നഷ്ടപെട്ടത്?  ഈ കടുത്ത വേനലിൽ നിന്ന് എന്നാണ് മോചനം? ഒരു മഴ, അതിനി എന്നാണ്? ഹൃദയം നനക്കുന്ന ഒരു മഴ ഇനി എന്നാണ്?

മഴ കാണാൻ വേണ്ടി മാത്രം എത്ര പൊള്ളുന്ന വേനലും സഹിക്കാമെന്നുമാത്രം എനിക്കിപ്പഴും അറിയാം. എന്നാൽ കഴിഞ്ഞ കുറെ കാലങ്ങളായി മഴ വെറും വെള്ളം വന്നു വീഴുന്ന യന്ത്രികമായ ഒരു സമയം  മാത്രമായി മാറിയിരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ എത്രയോ വർഷങ്ങൾക്കിടയിൽ ഒരു മഴ നനഞ്ഞതായി, മനസ് തണുത്തതായി, തോന്നിയിട്ടേയില്ല. ഇനിയൊരിക്കലും അത്തരമൊരു മഴ നനയാൻ കഴിയുമെന്ന് പോലും വിചാരിച്ചതല്ല. മനസ് വരണ്ട ഭൂമിപോലെ ഉറഞ്ഞു പോയിരുന്നു. ചില്ലകൾ കരിഞ്ഞു വസന്തം മറന്നു പോയിരുന്നു. ചുറ്റും പെയ്ത മഴവെള്ളം എന്നെ തൊടാതെ കടന്നുപോയിരുന്നു. എന്നിട്ടും നിനച്ചിരിക്കാതെ ഇന്ന്‌ ഒരു മഴ പെയ്തിരിക്കുന്നു. പഴയപോലെ ഇന്നിതാ ഒരു മഴ നനഞ്ഞിരിക്കുന്നു. പൂക്കാൻ കൊതിക്കാത്ത കൊമ്പിൽ വസന്തം വന്ന പോലെ....

ഈ ജനാലഴികളിൽ മഴ വെള്ളം വീണു, ഇവിടമാകെ തണുത്തിരിക്കുന്നു. ഈ രാത്രി, ചില്ലുവാതിലിലൂടെ, ആർത്തിരമ്പുന്ന ഈ മഴ, എന്നോട് വീണ്ടും കഥ പറയുന്നു. മിന്നലിന്റെ വെളിച്ചം എന്നെ വീണ്ടും തലോടുന്നു. ആരാണ് വീണ്ടും ഈ മഴ എന്നിലേക്കു കൊണ്ടുവന്നിരിക്കുന്നത്. ഉറക്കത്തിനും ഉന്മാദത്തിനും ഇടയിലെ നേർത്ത ഇടവഴികളിൽ എവിടെയാണ് അതിനുത്തരം തിരയേണ്ടത്. ഈ മഴ ഇന്നെവിടെ നിന്ന് വന്നു? ആരുടെ സുഗന്ധമാണ് ഇവിടമാകെ?

വീണ്ടും പൂക്കാൻ ചില്ലകൾ തന്നതിന്, നനയാൻ മഴയായതിന്, കാത്തിരിക്കാന്‍ മാത്രം മനോഹരമായ സ്വപ്നങ്ങൾ തന്നതിന്, മറന്നുപോയ ഈണങ്ങള്‍ക്കും, ഇരുണ്ടുപോയ നിറങ്ങള്‍ക്കും ജീവന്‍ തന്നതിന്, അങ്ങനെ പറയാന്‍ പോലും അറിയാത്ത എന്തിനൊക്കെയോ..

ഈ മഴകാലത്തിനും... ആരോടാണ് നന്ദി പറയേണ്ടത്?

ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട നിങ്ങൾക്ക്.

Just for a While

It was raining today.

I was painting.

My favorite movie played softly in the back.

And for a moment,

everything felt still 

like life couldn’t get better.

The smell of rain drifted through the window,

earthy and clean,

mixing with the scent of colors

wet paint, a little sharp, a little sweet.

My hands were stained,

my dress too,

splashed with all the shades

that had slipped from my brush.

I looked around

at the books stacked nearby,

the ones I’ve read slowly,

with fondness.

The classics,

the philosophies that once held answers

—or at least, better questions.

It wasn’t the first time.

There have been many such moments

since I came here—

quiet,

times that remind me

how soft life can be

when I let it.

And then,

as always,

thoughts came rushing in.

Plans. Fears. The noise.

But I whispered to them,

“Not now. Let me stay here just a little longer.”

Because honestly,

life does feel like bliss sometimes 

even when it’s not perfect.

Even when my mind won’t sit still.

Just for a while,

it was enough.

Councious Destiny

Hey there.

It’s been a long time since I’ve written something. Today, you’re going to hear a lot of philosophy from me.

I’ve been reading a lot of books over the last decade, especially in the previous 5–6 years. From the kind of normal literature I was familiar with in my early twenties, I gradually shifted to inspirational and motivational books, and then, more recently, back to many classics, mostly due to Sabir's influence.

Lately, I’ve come across books that discuss philosophies, feelings, human emotions, manifestations, and so on. I’ve tried reading the Bhagavad Gita and the Bible a few times, but couldn’t continue. And now that curiosity seems to be shifting towards the Upanishads. Let’s see where that leads.

From all this information bombardment, I’ve lately been thinking a lot about what life really is. Is it destiny or choices?

When I was younger (not that I’m very old physically now—but mentally, I feel quite old. Let’s call it “mature,” maybe), I used to see life through a romantic filter. Back then, I wanted to believe that life is destiny—that what’s meant to come will find its way to me no matter what.

Then, for a few years in between, I came to the conclusion that life is only about choices.

Very recently, though, that belief changed again—into a new concept. Let’s call it Conscious Destiny.

It goes like this: life is a mixture of both destiny and choices.

Remember how Doctor Strange gives away the Time Stone to Thanos without even resisting in Avengers: Infinity War? It’s almost like that. He made a choice after evaluating the future. Doctor Strange could see the future, and so he made a decision that seemed foolish in the present, but made sense in the grander timeline.

We, of course, don’t have the power to see the future. So we might not be able to make 100% perfect decisions all the time. But we can still make conscious decisions.

So, this new understanding of mine—maybe something you already know—is that: at every point in time, we have a bunch of options in our hands. Like a menu for a meal. But unlike a menu, we mostly get to choose only one. And when we pick one of them, the other options—the possibilities, joys, and pains that existed behind those doors get closed forever.

Every day, at every point in life, we have choices to make.

For example, when choosing a college for the course you want to do, you’re not just choosing a course. You’re choosing far bigger things that often go unnoticed. You’re choosing a city, a culture, a set of people. You might end up settling in that city. You might marry someone from there. You might change your lifestyle, culture, even your language of your coming generations, because of that one choice.

Even though we come across many choices every day, not all of them are significant. But surprisingly, even the seemingly silly ones could change our lives forever.

In today’s world, even something as small as talking to a random stranger you met on Instagram could change your life. A choice you made, that didn’t even feel important at that time, could shape everything ahead.

Why is so much importance given to certain decisions in life, like choosing a partner, in-laws, a profession, or where to settle down, when life itself is so fragile and unpredictable?

Why can’t we just be a little more relaxed, happy, and go with the flow?

Yes, the unpredictabilities of life are real. And many aspects of it are pure chance—completely out of our control.

Talking endlessly about the things we can’t control often leads nowhere.

So, the truly important decisions in life are the ones that have the power to shift your entire reality. That’s why it’s wise to think carefully about the possible consequences of such decisions, instead of just making them based on momentary emotions.

People often talk about gut feelings. And yes, there is such a thing as a gut feeling. Many great thinkers believe it’s a form of subconscious intelligence—a higher part of ourselves giving us cues through the body.

But how do we really recognize a gut feeling?

To truly understand it, we first need to eliminate the immediate, short-term emotional reactions that cloud our judgment.

Often, emotions mask gut feelings, leading people to misinterpret what their inner intelligence is trying to communicate.

Many times, the decisions we make—ones that might look stupid to others, and even to ourselves—can sometimes lead to unexpectedly good outcomes. But the probability of that happening is very low.

Now, if you combine each of these possible decisions and the paths they open up, at every single moment, it creates an infinite number of possible destinies for each person in the long term. It’s truly infinite when you think about it.

Yet, some aspects of life can still be predictable, to an extent.

Where you're born, the country, the kind of parents you have, your gender, your gender identity—these all shape certain outcomes in relatively foreseeable ways.

And especially when you blindly believe in destiny and just go with the flow, the vast web of possible realities that could have unfolded for you shrinks drastically.

In a universe filled with infinite possible realities, it's entirely plausible that some individuals experience only a narrow fragment of what could have been. At every moment in life, we stand at a crossroads where multiple potential destinies unfold before us. From these, we choose a single path, often unaware of the countless others we leave behind. Each of these small choices, each "tiny destiny"—accumulates, shaping a unique trajectory. Although our choices at any given point may be limited, the combination of these decisions over time creates an almost infinite array of possibilities. In essence, life becomes a complex web of permutations and combinations, formed from the options we encounter at every juncture, ultimately crafting a singular and unrepeatable personal destiny. Kind of like " free will within bounded choice ".

Then again, these quantum realities and multiverse? It is too much for my current reality to interpret. If I ever get that level of wisdom, we will talk about that.

Does it make any sense?

Deepa

Shimla

                                   

Two months back, we had been to Manali, so I didn't want to go to Shimla now, nor did Vimal. But we ended up here. From Delhi, after eating at Vimal's favorite Chandni Chowk, we got into a long bus, where I had to fight with a very furious lady who wouldn't let us adjust our semi-sleeper seat. Such people ruin the mood and make me hate traveling.

Coming to Shimla, we reached here by morning. It's a little cold here, but not harsh. To my notice, Shimla is super clean. The roadside, shops, even the drainage seems clean, which is surprisingly new to me with my experience of traveling in India. Mostly, traveling in India makes me hate the government for keeping this country dirty, even the capital, where the ministers must be traveling every day, is kept super dirty. This is the first time a place has surprised me totally the other way.

Shimla surprised me in many ways, aside from its cleanliness. The entire hill station is covered with buildings, arranged so elegantly that every view offers a hill of buildings, which are covered with green or red roofs, giving it an iconic look. Even the hilltops have big, huge buildings. Here, lifts are paid for in many places because one has to use them to get to the buildings that are above that level, and you have to climb so many stairs to reach any building. It's steep, full of buildings, yet so organized. Locals here take these stairs up and down with such ease, while I struggle to get from one place to another. We reached our hotel, "The Bridge View", by 8 o'clock. Unfortunately, no rooms were vacant, and we waited in the terrace, which faced the mountains. There, we met an elderly lady who was enjoying a nice cup of tea. She was traveling with her husband on their retirement tour.

Retirement travelers are so calm to watch. They are not obsessed with taking pictures or showing the world that they are traveling; instead, they seem to be simply enjoying the moment. Our conversation continued about the places to see, her love for South Indian food, and more.

I had some work to do, so this trip is more like a workcation for me. I completed my tasks, had breakfast, and we got our room by 11:30. The hotel is really nice, and I would recommend it if you're reading this and planning to travel here someday. It's super clean, moderately priced, and within walking distance of the tourist spots. As usual, Vimal came down with a fever on the very first day. He usually gets fever and cold when we travel to cold places. We ended up sleeping for the entire day. By night, hunger took us to Mall Road, which is a road lined with shops on both sides. It wasn't as crowded as the Mall Road in Manali, and it was a little quieter. Manali's Mall Road was more vibrant, and here the travelers were mostly families, not college students like in Manali. We had chocolate coffee, rum coffee, and dinner. Siddu is the local dish here, just like in Manali but we couldn't get one as most of the shops started closing by 9, and we returned to our room early.

On the second day, we started out by 11, had some food from local shops, including paneer kathi roll and kukrej, and reached the church and the Jakhu Temple. Churches are so calm and serene; I could sit there for hours. When I was studying in Kochi, I used to go and sit in the nearby church for hours. The Jakhu Temple is a famous Hanuman temple, featuring a huge Hanuman statue that can be seen from Mall Road as well. We took a cable car to reach the temple, which is located at the top of the hill. The climb was impossible for us, yet many people were climbing by foot. We had food from the temple, which was indeed delicious. There were a lot of monkeys around, and I swear I saw a monkey with a tooth sticking out of its nose!

At night, we went out again for food hunting, tracked down the famous Trishul Bakers, and had some cheesecake. We also came across Spoony, another dish we had seen on YouTube, but was mediocre. The night was even more vibrant at the pub we went to, called Pyramid. A big family with their kids made it a great dinner night and party. The sheesha was strong, and I almost fell asleep; it was morning by the time I came back to my senses. Vimal was down with a fever again - poor thing! A lot more food that night, some walnuts to take home, and goodbye Shimla!

1/4/25

Shimla

അച്ഛമ്മ

മിനിങ്ങാന്നു രാവിലെ എന്റെ അച്ഛമ്മ മരിച്ചു.  അച്ഛമ്മക്ക് 101 വയസായി. ഒരു  നൂറ്റാണ്ടു ആയുസ്സനുവദിച്ചു തന്ന കാലത്തിനു നന്ദി പറയേണ്ടത് തന്നെ. അത്ര ഭാഗ്യം ചെയ്ത ഒരാൾ ഈ ഭൂമിയിൽ നിന്നും വിടപറയുമ്പോൾ മരിച്ചുപോയല്ലോ എന്ന് നെടുവീർപ്പിടുകയോ ഏങ്ങലടിച്ചു കരയുകയോ ചെയ്യേണ്ട ആവശ്യം ഇല്ലെന്നു പുറമെ നിന്നും തോന്നുമെങ്കിലും, മരണം എല്ലായ്‌പോഴും വേദന തന്നെ. എന്റെ അച്ചച്ചനെ  ഞാൻ കണ്ടിട്ട് പോലും ഇല്ല. ഞാൻ ജനിക്കുന്നതിനും മുൻപ് അച്ഛച്ചൻ ശ്വാസകോശത്തിന് അർബുദം ബാധിച്ചു മരണപ്പെട്ടിരുന്നു. 30 വർഷത്തോളം അച്ഛമ്മ തനിച്ചായിരുന്നു എന്ന് സാരം. അച്ഛമ്മക്കും അച്ഛച്ചനും 6  മക്കളും 12 പേരക്കുട്ടികളും ഉണ്ട്. അച്ഛമ്മ  കൂടുതലും താമസിച്ചിരുന്നത് ഒന്നുകിൽ കൂടത്തായി തറവാട്ട് വീട്ടിലോ അല്ലെങ്കിൽ മുക്കത്തെ വല്യച്ഛന്റെ കൂടെയോ ആയിരുന്നു. ഞങ്ങളുടെ വീട് ദൂരെ ആയിരുന്നതിനാൽ വല്ലപ്പോഴുമേ എന്റെ വീട്ടിൽ താമസിക്കാൻ വരാറുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ഞങ്ങൾ പണ്ട് കുട്ടികളായിരുന്നപ്പോൾ അവധിക്കു കുറച്ചു ദിവസം അവിടെ പോയി നിൽക്കുമായിരുന്നു.പിന്നീട് ഞങ്ങൾ രണ്ടുപേരും കോളേജിൽ ആയി മുതിർന്ന കുട്ടികൾ ആയപ്പോൾ അവിടെ പോയി ഉള്ള താമസം കുറഞ്ഞു. ഇപ്പോൾ അവധിക്കു വരുമ്പോൾ കാണാൻ പോയി ഒന്നോ രണ്ടോ മണിക്കൂർ സംസാരിക്കുന്നതിലേക്ക് അച്ഛമ്മയുമായി ചിലവിടുന്ന സമയം ചുരുങ്ങി. സമയമല്ല ഒരു ബന്ധത്തിന്റെ ആഴത്തിന്റെ അളവുകോലെന്ന് വെറുതെ പറയുന്നതാണ്.എല്ലാം സമയം തന്നെ! 

ഒരു രണ്ടു വര്ഷം മുൻപ് വരെ കണ്ണിനു കാഴ്ച കുറവായിരുന്നു എന്നതൊഴിച്ചാൽ  അച്ഛമ്മക് കാര്യമായ ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾ ഒന്നും തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അടുത്ത കാലം വരെ വീട്ടിൽ വരുമ്പോൾ, മുറ്റം അടിക്കുന്നതും സ്വന്തം വസ്ത്രം അലക്കുന്നതും വരെ സ്വന്തം കാര്യങ്ങൾ എല്ലാം അച്ചമ്മ സ്വയം ചെയ്യുമായിരുന്നു. മഞ്ചിഷ്ടാദി എണ്ണയും വർഷത്തിൽ രണ്ടു മൂന്നു കോടി മുണ്ടും ബ്ലൗസ് ഉം ഒഴിച്ചാൽ അച്ഛമ്മക് കാര്യമായി ആവശ്യങ്ങൾ ഒന്നും തന്നെ ഇല്ല. പവർ ഇനിയും കൂട്ടാനില്ലാത്ത കണ്ണട  ഒരു സമാദാനത്തിനു വേണ്ടി ഫ്രെയിം ഓ ഗ്ലാസ്സോ മാറ്റി കൊടുക്കുന്നതും, അതിൽ പവർ പോരെന്നുള്ള  അച്ഛമ്മയുടെ ദുഖവും വളരെ കാലങ്ങളായുള്ള പതിവ് സംഭവങ്ങളായി മാറിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഞാൻ അച്ഛമ്മയെ കാണുന്ന കാലം മുതൽ അച്ഛമ്മക് ഒരേ രൂപം ആയിരുന്നു. വായിൽ പല്ലില്ല. പണ്ട് തെങ്ങു തലയിൽ വീണപ്പോൾ കൊഴിഞ്ഞു പോയതാണെന്നാണ് അച്ഛമ്മയുടെ ഭാഗം. തലയിലെ മുടി കറുത്തതായിരുന്നു. തൊണ്ണൂറു വയസു കഴിഞ്ഞിട്ടും ഭൂരിഭാഗം മുടിയും കറുത്തതുതന്നെ ആയിരുന്നു. ഇരുപത് വയസ്സിലെ മുടിനരച്ചുതുടങ്ങിയ എനിക്ക് അതിൽ തെല്ലസൂയ ഉണ്ടായിരുന്നു താനും.

രണ്ടു മൂന്നു മാസങ്ങൾക് മുൻപ് അച്ചമ്മ വീണു തൊടയിലെ എല്ലൊടിഞ്ഞു. അതിനു ശേഷം പിന്നീട് ആരോഗ്യ സ്ഥിതി മെച്ചപെട്ടില്ല. പെട്ടെന്ന് തടി കുറഞ്ഞു, കവിളൊട്ടി, കിടപ്പിലായി. ദിവസവും കുളിക്കാൻ ബുദ്ദിമുട്ടായതോടെ മുടി വെട്ടിക്കളഞ്ഞു കഴുത്തിനൊപ്പമാക്കി. പതിയെ പതിയെ ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നത് കുറഞ്ഞു വന്നു, തീരെ വയ്യാതെ ആയി. ഞാൻ ഒരാഴ്ചമുമ്പ് കണ്ടപ്പോൾ പേരിന് ഒരു ശരീരം മാത്രം ആയി മാറിയിരുന്നു. മേലൊക്കെ മുറിവുകൾ വരാൻ തുടങ്ങിയിരുന്നു. വെള്ളം പോലും കുടിക്കാൻ സാധികാത്ത അവസ്ഥ ആയിരുന്നു. എന്നെ കണ്ടിട്ടും മനസിലായില്ല. ആരെയും മനസിലായില്ല. 

അച്ഛമ്മ മരിച്ചു പോകുമെന്ന് എനിക്ക് അറിയാമായിരുന്നു, എല്ലാവർക്കും അറിയാറിയാമായിരുന്നു. 101  വയസുള്ള ഒരാൾ മരിച്ചുപോകുമ്പോൾ എന്താണ് വിചാരിക്കേണ്ടത്‌ എന്ന് പോലും എനിക്ക് അറിയില്ലായിരുന്നു. അധികം ബുദ്ദിമുട്ടാതെ, വേദന സഹിക്കാതെ, സുഖമായി മരിച്ചതിനും, ഇത്ര നാൾ ആരോഗ്യത്തോടെ ഇരുന്നതിനും ദൈവത്തിനോട് നന്ദി പറയുകയാണ് വേണ്ടിയിരുന്നത് എന്ന് എനിക്ക് തോന്നി. എനിക്ക് ഒരിക്കൽ കൂടി കാണാൻ കഴിഞ്ഞതിലും, വിമലിനെ കാണിച്ചുകൊടുക്കാൻ പറ്റിയതിലും സന്തോഷിക്കുകയായിരിക്കാം വേണ്ടത്, എന്നിട്ടും വല്ലാത്ത ശൂന്യത എനിക്ക് അനുഭവപെട്ടു. എന്തുകൊണ്ടാണെന്ന് ഞാൻ ഒരുപാട് ചിന്തിച്ചു, ഒരു ദിവസം മുഴുവൻ ഉറങ്ങിത്തീർത്തു. പക്ഷെ കരഞ്ഞില്ല, വിഷാദത്തിലായില്ല, ഒന്നും ചെയ്തില്ല. 

ഒരാൾ മരിക്കുമ്പോൾ ഒരാൾ മാത്രമല്ല നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ നിന്നും പോകുന്നത് എന്നതാണ് ആ ശൂന്യതയുടെ കാരണം. ഒരാൾ മരിക്കുമ്പോൾ ആ ആൾ വഴി നാം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒരുപാട് പേർ നമുക് നഷ്ടപ്പെട്ട് പോകുന്നു. ഒരാൾ, വെറും ഒരാൾ,  എത്ര പേരെ തമ്മിൽ പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിച്ചിരുന്ന കണ്ണിയാണെന്നു അപ്പോൾ മാത്രമേ നമ്മൾ തിരിച്ചറിയുന്നുള്ളൂ.

അമ്മച്ചനും അമ്മയും ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്തു എല്ലാ ദിവസവും ഞാൻ തറവാട്ടിൽ പോകാറുണ്ടായിരുന്നു. അമ്മമ്മ ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്ത്  അത് എന്റെയും കൂടെ വീടായിരുന്നു എന്ന് എനിക്ക് തോന്നിയിട്ടുണ്ട്. പലപ്പോഴും അവിടെ താമസിക്കാനും, ക്ലാസ്സു നേരത്തെ വിട്ടു വരുമ്പോഴോ, ശനിയാഴ്ചകളിലോ, അവധികൾക്കോ ഒക്കെയും ഞാൻ അവിടെ ആണ് പോയിരുന്നത്. അമ്മമ്മ മരിച്ചു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ താമസവും ഇടക്കിടക്കുള്ള പോകും കുറഞ്ഞെങ്കിലും അമ്മച്ചനെ കാണാൻ ഞാൻ അവധിക്കുവരുന്ന എല്ലാ ദിവസവും വൈകുന്നേരം പോകുമായിരുന്നു. അമ്മച്ചൻ ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ ആയിരിക്കുന്ന സമയത്ത് അവരെല്ലാം ഇങ്ങോട്ടും വരുമായിരുന്നു. അമ്മച്ചന്റെ മരണ ശേഷം എനിക്ക്  ദിവസവും പോകാൻ ഒരിടമില്ലാതെ ആയി എന്നതാണ് സത്യം. എന്നെ കാത്തിരിക്കാൻ, ഞാൻ  വന്നതും പോയതും അത്ര മേൽ ബാധിക്കുന്ന മറ്റാരും അവിടെയെങ്ങും ഇല്ലന്ന് എന്റെ അമ്മച്ചനും അമ്മമ്മയും പോയപ്പോൾ എനിക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. പിന്നീട് വന്നതിന്റെ വിവരമറിയിക്കാനെന്ന വട്ടം ഞാനവിടങ്ങളിലെല്ലാം മുഖം കാണിക്കാൻ പോകുമെന്നതിലപ്പുറം ആ ഭാഗവുമായി എന്റെ ബന്ധങ്ങളൊക്കെയും അവസാനിച്ചതായി എനിക്ക് പലപ്പോഴും തോന്നി. 

പണ്ട് ഞാൻ സ്കൂളിൽ പഠിക്കുന്ന കാലത്താണ് മുത്തശ്ശി, അതായത് എന്റെ അമ്മമ്മയുടെ അമ്മ മരിച്ചത്. അത് വരെ ഇടയ്ക്കിടെ വടക്കാഞ്ചേരി പോകുകയും, താമസിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്ന ഞങ്ങൾ പിന്നീട് അങ്ങോട്ട് പോയത് വെറും വിരലിലെങ്നാവുന്ന തവണയാണ്.

ഇപ്പോൾ എന്നെ കോഴിക്കോടുമായി ബന്ധപെടുത്തി നിർത്തിയിരുന്ന ആ കണ്ണി അച്ചമ്മയായിരുന്നു. ഉണ്ണി ഒഴിച്ചാൽ ബാക്കി ആരെയും ഞാൻ ഇനി എപ്പോഴൊക്കെ കാണുമെന്നത് ഓർത്തു എനിക്ക് വല്ലാത്ത ദുഃഖം തോന്നി. പലപ്പോഴും ഞാൻ ആലോചിക്കും പണ്ടുള്ള ആളുകൾക്കു ഒരുപാട് മക്കൾ ഉണ്ടായിരുന്നത് കൊണ്ട് ഒരുപാട് ബന്ധങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. അമ്മച്ചനും അമ്മയും അച്ഛച്ചനും അച്ഛമ്മയും ആ കാര്യത്തിൽ ഭാഗ്യവാൻമാർ തന്നെ. അവർ സ്വന്തം മകളെ ഒക്കെയും കണ്ടു, നിറയെ ആളുകളുടെ ഇടയിൽ സന്തോഷമായി തന്നെ ആയിരിക്കണം ജീവിച്ചത്. ഇന്നത്തെ കാലത്ത് ഒന്നും രണ്ടും കുട്ടികളുള്ള വീടുകളിൽ, അതിൽ ഭൂരിഭാഗം പേരും പുറം രാജ്യങ്ങളിൽ ജീവിതം സ്വപ്നം കണ്ടു കഴിയുന്ന ഒരു കാലത്തു, കുറച്ച് കാലം കഴിയുമ്പോഴേക്കും ആർക്കു ആരാണ് കൂടെ ഉണ്ടാവുക എന്ന് ഞാൻ ഓർത്തു. കുട്ടികളെ കാത്തിരിക്കുന്ന അച്ഛനമ്മമാരുടെ നാടാണ് കേരളം എന്ന് മൈത്രേയൻ പറഞ്ഞത് എത്ര സത്യമാണെന്നു ഞാൻ ഓർത്തു. എത്ര ദൗർഭാഗ്യരായ മാതാപിതാക്കളാണ് അവരെന്ന് ഞാൻ ഓർത്തു. കുറച്ചു വര്ഷങ്ങള്ക്കപ്പുറം നമ്മളും അതെ ദൗര്ഭാഗ്യതയിലേക് കൂപ്പുകുത്തുമെന്നു എനിക്ക് ഭയം തോന്നി. ഒരു പക്ഷെ ഒത്തിരി അധികം സ്വാതത്രവും, പണവും ഉള്ള വിശാലമായ ലോകത്തിൽ ഒറ്റപെട്ട്, ആരെയെങ്കിലും ഒക്കെ കാത്തിരിക്കലായിരിക്കാം  നമ്മുടെ ഒക്കെയും ഭാവിയെന്നു എനിക്ക് തോന്നി. 

ഒരാൾ മരിച്ചുപോകുമ്പോൾ, അകന്നുപോകുമ്പോൾ, നാടുവിട്ടുപോകുമ്പോൾ, നഷ്ടപ്പെടുന്നത് ഒരാളെ മാത്രമല്ല, അയാൾ ചേർത്ത് വച്ചിരുന്ന ഒരുപാട് പേരെയാണ്. ഒറ്റപെടുന്നത് ഒരാൾ മാത്രമല്ല, ഒരുപാട് പേരാണ്. അങ്ങനെയിരിക്കെ, മരണം, അതെത്ര വയസിലായിരുന്നാലും ശൂന്യത അല്ലാതെ മറ്റെന്താണ് കൊണ്ടുവരുന്നത്.

ദീപ